روش اس.‌دبلیو.اُ.تی که در ایران با نام تحلیل سوات نیز شناخته می‌شود یکی از ابزارهای برنامه‌ریزی استراتژیک است که برای ارزیابی وضعیت داخلی و خارجی یک سازمان کاربرد دارد.
از این روش علاوه‌بر برنامه‌ریزی راهبردی، به‌طورکلی در تحلیل وضعیت سازمان‌ها استفاده می‌شود. درواقع این تحلیل را باید ابزاری کارآمد برای شناسایی شرایط محیطی و توانایی درونی سازمان بدانیم. پایه و اساس این ابزار کارآمد در مدیریت استراتژیک و همین‌طور بازاریابی است.
این تکنیک اولین بار در سیستم‌های نظامی و سپس در مدیریت صنایع و کارخانه‌ها به کار برده می‌شد و کم‌کم از سال ۱۹۹۰ وارد سیستم‌های مدیریتی وبرنامه‌ریزی شد. مهمترین ویژگی سوات این است که می‌توان بدون نیاز به تحلیل‌های کمی و محاسبات ریاضیاتی به تحلیل داده‌ها و تدوین راهبرد پرداخت درحالی‌که سایر روش‌ها و تحلیل‌ها، نیاز به آمار و اطلاعات کمی و همچنین فرمول‌های پیچیده‌ی ریاضی دارند. این تکنیک به سادگی و با استفاده از روش‌های کیفی امکان استفاده از یافته‌ها و اطلاعات را فراهم می‌سازد.
در برنامه‌ریزی راهبردی، به ترتیب چشم‌انداز، رسالت، اهداف، راهبردها، عناوین برنامه‌ها و فعالیت‌ها برای سازمان موردنظر تعریف می‌شود. چشم‌انداز و رسالت بر مبنای نظر بالاترین مرجع تصمیم‌گیرنده تعیین می‌شود. اهداف نیز بر اساس رسالت تعیین‌شده مشخص می‌شود. درواقع رسالت یا مأموریت، وظایف کلی و دور نمای فعالیت‌های سازمان را مشخص می‌کند و اهداف، مسیرهای رسیدن به این رسالت می‌باشد. برای تعیین راهبردها، ابتدا نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها با نگاهی به فضای داخلی و عوامل بیرونی بررسی می‌شود که بر مبنای آن و با استفاده از ماتریس SWOT، راهبردها استخراج می‌شود (نبئی، ۱۳۸۳: ۵۲).
SWOT در لغت به‌معنی قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها است و در اصطلاح، فرآیند شناسایی، بررسی و ارزیابی متغیرهای مؤثر و بالقوه‌ی داخلی و محیطی را تحلیل SWOT گویند. واژه‌ی SWOT برگرفته از این لغت‌ها است: S به‌معنی قوت؛ W به‌معنی ضعف؛ Oبه‌معنی فرصت و T به‌معنی تهدید.
محققان، الگوهای متفاوتی را برای شناسایی همه‌ی عوامل مؤثر و غیرمؤثر بر فعالیت‌های یک سازمان ارائه نموده‌اند که در بیشتر متون با عناوین تجزیه و تحلیل قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها یا SWOT به‌کار رفته‌است.
استراتژی هر سازمان، متأثر از فرآیند تعامل آن با محیط بیرونی است و بنابراین پیش‌بینی وضعیت آینده، نقشی اساسی در فرآیند موفقیت سازمان دارد. در این میان، شناخت عوامل محیطی و همچنین شناسایی عوامل درونی، بسیار مهم است. مدل تحلیلی SWOT یکی از ابزارهای استراتژیک تطابق قوت و ضعف درون‌سازمانی با فرصت‌ها و تهدیدهای برون‌سازمانی است.
مدل تحلیلی SWOT، تحلیلی منظم برای شناسایی این عوامل و یک استراتژی‌ که بهترین تطابق بین آنها را ایجاد نماید، ارائه می‌دهد. از این دیدگاه، این الگو نوعی استراتژی‌ است که قوت‌ها و فرصت‌ها را به حداکثر و ضعف‌ها و تهدیدها را به حداقل ممکن می‌رساند. به این‌منظور، نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهدیدها در چهارچوب کلی SO.WO.ST.WT پیوند داده‌می‌شود و گزینه‌ی استراتژی از میان آنها انتخاب می‌شود .

در این تحلیل، همیشه چهار استراتژی پیشنهاد می‌شود:
– هدف از استراتژی W-T، حتی‌الامکان نقاط ضعف و تهدید است و سازمانی که بیشترین عوامل آن در این خانه متمرکز باشد، وضعیت جالبی نداشته و در ورطه‌ی ورشکستگی خواهد بود.
– هدف استراتژی W-O، کاهش نقاط ضعف و افزایش فرصت‌ها است؛ در این حالت سازمان‌ها به‌علت داشتن ضعف‌های اساسی، امکان استفاده از فرصت‌های به‌دست آمده را ندارند.
– استراتژی S-T، براساس توانمندی سازمان در مقابل تهدیدها بنا شده و هدفش این است که توانمندی‌های موجود را افزایش و تهدیدها را کاهش دهد.
– استراتژی S-O؛ هر سازمانی علاقه‌مند است که همیشه در این موقعیت قرار داشته باشد که بتواند بهره‌گیری از توانمندی‌ها و فرصت‌ها را به حداکثر برساند . در تحلیل SWOT عوامل مؤثر بر سازمان به دو دسته‌ی عوامل بیرونی یا خارجی و عوامل درونی یا داخلی تقسیم می‌شود:

۱-۸- عوامل بیرونی
این عوامل بر فعالیت‌های سازمان تأثیر دارد؛ اما در اختیار سازمان نیست و سازمان هیچ‌گونه تأثیری بر آن ندارد. هدف از بررسی محیط خارجی، تهیه‌ی فهرستی محدود از فرصت‌هایی است که می‌تواند به یک سازمان سود برساند یا تهدیدهایی است که باید از آن اجتناب شود. فرصت یا تهدید یک عامل نسبی است؛ آنچه برای یک سازمان تهدید قلمداد می‌شود، ممکن است برای سازمان‌های دیگر، عامل فرصتی باشد. سه منبع اصلی فرصت‌ها و تهدیدها عبارت‌اند از: فشارها و روندها (سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فن‌آوری)؛ مراجعان، مشتریان و پرداخت‌کنندگان مالیات؛ رقبا و همکاران.

عوامل بیرونی شامل دو گروه زیر است:
الف- فرصت‌ها : عوامل يا وضعيت‌هاي برون‌سازماني است كه بر سازمان تأثير مثبت و مطلوب دارند (مي‌توانند داشته باشند) يا آن را در انجام وظايف يا مأموريتش كمك مي‌كنند (مي‌توانند كمك كنند) . فرصت‌ها، سازمان را در رسیدن به اهدافش یاری می‌کنند و به‌عنوان موتور محرکه‌ای هستند که شتاب حرکت سازمان را چندین برابر می‌کنند. پس فرصت‌ها مطلوب سازمان بوده، بایستی کوشش شود تا آنها را به حداکثر برسانند و از آنها استفاده‌ی بهینه ببرند.
ب- تهدیدها : عوامل يا وضعيت‌هاي برون‌سازماني هستند كه بر سازمان تأثير منفي و نامطلوب دارند (مي‌توانند داشته باشند) يا آن را از انجام وظايف يا مأموريتش بازمي‌دارند (مي‌توانند بازدارند) .

۲-۸- عوامل درونی
این عوامل در اختیار سازمان است و در عین‌حال که بر فعالیت‌های سازمان تأثیر دارد، سازمان نیز بر آن تأثیر دارد. هدف از بررسی محیط درونی، تهیه‌ی فهرستی از نقاط قوت است که سازمان برای کسب سود، باید از آن بهره‌برداری کند یا نقاط ضعفی که برای جلوگیری از ضرر یا کاهش سود، باید از آن اجتناب کند.

عوامل درونی شامل دو دسته است:
الف- قوت‌ها : قابليت‌هايي هستند كه در سازمان وجود دارند و به آن در انجام وظايف يا مأموريتش كمك مي‌كنند . قوت، نقطه‌ی اتکای سازمان است که با استفاده از آن می‌خواهد به اهداف خود برسد. برمبنای این نقاط قوت، شاخه‌ی اجرایی را می‌توان به موتوری قدرتمند برای رشد، تغییر، نوآوری و خدمت تبدیل کرد. پس هر سازمانی بایستی این نقاط قوت را برای جامه‌ی عمل‌پوشاندن به رسالتش به حداکثر رسانده، از آن به‌عنوان مزیتی رقابتی در مقابل رقبا استفاده کند.

ب- ضعف‌ها : كاستي‌هايي هستند كه در سازمان وجود دارند و توان آن را در انجام وظايف يا مأموريتش كاهش مي‌دهند . ضعف، یک عمل درونی است که مختل‌کننده‌ی فعالیت‌های سازمان بوده، در رسیدن سازمان به اهدافش اختلال ایجاد می‌کند. سازمان باید این عوامل را به حداقل ممکن رسانده یا در جهت رسیدن به اهدافش از آن بهره‌برداری کند. ضعف‌ها عواملی است که هر سازمانی قطعاً با آن روبه‌رو است و نمی‌تواند از آن دوری کند؛ بلکه بایستی با درکی صحیح، آن را نظارت کرده و مهار کند.

درک صحیح نقاط قوت و ضعف اساسی، به سازمان کمک می‌کند تا با استفاده‌ی بهینه از قوت‌ها و به حداقل‌رساندن ضعف‌ها با اثربخشی بیشتری به اهداف رسیده، از هدررفتن منابع و امکانات سازمان جلوگیری کند. مدل تحلیلی SWOT مطابق آنچه گفته شد، بر آن است تا این عوامل (درونی و بیرونی) را شناسایی و در جهت بهره‌برداری بهینه از آن گام بردارد .
تجزیه و تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و مخاطره‌های مربوط به سازمان می‌تواند راهنمای مدیریت، برای تعیین اهداف واقعی و مؤثر باشد. هدف از تجزیه و تحلیل نقاط قوت و ضعف، آشکارسازی مزیت‌های رقابتی سازمان و نیز تحلیل چشم‌اندازهای مربوط به فروش و سودآوری آن است. این تحلیل، معمولاً برمبنای ارزیابی حقایق و فرض‌های مرتبط با سازمان و تحقیق در امر بازار انجام می‌شود.
نقاط قوت یک سازمان، همان مزیت‌های رقابتی آن است که به سازمان، در بازارهای صادراتی قابلیت عرض‌اندام می‌دهد. نقاط ضعف سازمان، همان تنگناهای آن است که می‌تواند مانع از فعالیت‌های بازاریابی در جهاتی معین شود. برای نمونه، سازمانی که فاقد منابع مالی آماده و در دسترس باشد، قادر نخواهد بود در مقیاس وسیع، مبادرت به فعالیت‌های ترویجی کند .
به‌هرحال، تشخیص نقاط قوت و ضعف سازمان، در ارزیابی وضعیت رقابتی آن ضروری است. این تشخیص، از نظر رقابت باید شامل ملاحظه‌های زیر باشد:
– تکنولوژی مورد استفاده
– طرح، مدل و علایم تجاری
– کیفیت محصول، کنترل کیفیت و عمر مفید محصول
– درجه‌ی تکمیل نوع محصول
– خدمات در سطح مصرف‌کننده
– عرضه‌ی مواد اولیه
– ساختار توزیع و هزینه.
از سوی دیگر، بررسی فرصت‌ها و مخاطره‌های مربوط به بازار نیز، باید مکمل تحلیل مربوط به نقاط قوت و ضعف سازمان باشد. درواقع، هدف این است که بهترین فرصت‌های تجاری و جهت‌های رشد، شناسایی شود. برای ارزیابی فرصت‌های سازمان در بازارهای احتمالی، می‌توان از بررسی مواردی چون: مشتریان صادراتی سازمان، کالاهای رقیب، ساختار بازار و عرضه‌کنندگان رقیب استفاده کرد. این نوع ارزیابی، ممکن است جنبه‌ی تکمیل‌کنندگی نقاط قوت سازمان با فرصت‌های بازار را آشکار سازد .