یافتهها، بحث و نتیجهگیری امکانسنجی احیای نمدمالی خوزستان
۱- یافتههای پژوهش
مهمترین عوامل تأثیرگذار بر منسوخشدن نمدمالی سنتی خوزستان، بهشرح زیر است:
– بهینهنبودن دستگاهها و تجهیزات نمدمالی سنتی.
– عدم اصلاح فضای کارگاهی برای انجام نمدمالی و سایر فعالیتهای جانبی این هنرصنعت.
– ساختار مالي نامناسب نمدمالان و دخالت غیرمنصفانهی عوامل واسطه و سودجو در زمينهي تأمين مواد اوليه و فروش محصولات.
– دشواری دسترسی نمدمالان به مواد اولیهی مرغوب.
– ضعف رقابتی محصولات صنایعدستی در برابر زیراندازهای ماشینی:
– رواج زیراندازهای ماشینی در سالهای اخیر:
– بالابودن قیمت تمامشدهی محصولات نمدی نسبت به محصولات صنعتی مشابه:
– عدم تنوعبخشی و بهروزرسانی کاربردِ محصولات نمدی متناسب با سلیقهی مشتریان:
– بیتفاوتی نمدمالان جهت تنوعبخشی به محصولات برمبنای شاخصهای بومی مناطق تولید و سایر مناطق کشور.
– نبود بستهبندی مناسب محصولات:
– سطح پایین تولید روزانه در کارگاههای نمدمالی سنتی:
– کاهش تعداد کارگاههای فعال:
– عدم راهاندازی فروشگاههای عرضهی مستقیم محصولات در کنار کارگاههای نمدمالی سنتی.
– کاهش کیفیت محصولات:
– حاشیهی سود پایین برای تولیدکننده و فروشنده:
– ناکافیبودن دستمزد نمدمالان و مشکلات شغلی:
– عدم وجود صنف و اتحادیه در نمدمالی سنتی:
– عدم توازن تولید و مصرف:
– کاهش فروش محصولات به علت تشدید مشکلات اقتصادی:
– عدم تبلیغ و بازشناسی محصولات این هنرصنعت برای عموم مردم، در سطح رسانههای داخلی و بینالمللی:
– منتقلنشدن آموزهها و تجربیات اساتید قدیمی و پیشکسوتان نمدمالی سنتی به نسلهای جدید:
– ضعف نمدمالان و نهادهای مرتبط در بازاریابی و بازارداری اصولی محصولات نمدی؛
– عدم سرمایهگذاری کافی در صادرات محصولات نمدی؛
– عدم شناخت تنگناها و راهحلهای پیشنهادی در صادرات محصولات نمدی؛
– معرفینشدن نمدمالی سنتی در ردیف رشتههای صنایع دستی کشور در هنرستانها و دانشگاههای هنر:
– عدم انجام پژوهشهای جامع در زمینهی معرفی و آموزش نمدمالی سنتی برای علاقهمندان و سرمایهگذاران:
– فراهمنشدن بستر مناسب برای عرضهی محصولات نمدی در نمایشگاههای داخلی و خارجی:
– نبود آمار مشخص از تعداد نمدمالان و کارگاهها به منظور برنامهریزی؛
– عدم تعامل برنامهریزی شده میان تولیدکنندگان و سازمانهای دولتی مربوط؛
– وجود ضعف در صنعت گردشگری استان خوزستان و کشور؛
– عدم راهاندازی کارگاههای متمرکز نمدمالی سنتی برای تولید انبوه و استاندارد محصولات نمدی ازسوی نهاهای دولتی و غیردولتی مرتبط.
– عدم برخورداری از بیمهی عمر و بالابودن تعرفهی بیمهی تأمین اجتماعی:
– عدم ایجاد علاقه و حمایت مادی و معنوی برای علاقهمندان و فعالان در این هنرصنعت ازسوی نهادهای دولتی و غیردولتی مرتبط:
۲- نتیجهگیری و تشریح استراتژی پیشنهادی
با توجه به نتایج تجزیه و تحلیل عوامل درونی و بیرونی مؤثر بر منسوخشدن نمدمالی سنتی خوزستان و نمرهی نهایی عوامل درونی و بیرونی که هر دو میان ۲ تا ۹۹/۲ قرار دارند، شکل زیر، به این نتیجه میرسیم که مجموع نمرههای حاصل از نقاط قوت و ضعف و همچنین فرصتها و تهدیدها، از وضعیت نسبتاً مطلوبی برخوردار نیست و نزدیک به میانگین است که برای برونرفت از این وضعیت، باید از استراتژی تهاجمی که در جدول زیر قابل مشاهده است، استفاده کرد.
تعیین جایگاه نمدمالی سنتی بر اساس یافتهها
استراتژی تهاجمی، راهبرد حداکثر استفاده از فرصتهای پیشروی مجموعهی نمدمالی سنتی خوزستان است که با بهکارگیری نقاط قوت آن در اجرای استراتژیهای S-O با استفاده از نقاط قوت درونی از فرصتهای بیرونی حداکثر بهرهبرداری را مینماید.
استراتژی نمدمالی سنتی خوزستان بر اساس یافتهها
در این وضعیت، باید با استفاده از نقاط قوت درونی اقدامهای زیر را به عمل آورد:
۱- بهرهبرداری از فرصتهای خارجی مندرج در جدول SWOT؛
۲- برطرف کردن نقاط ضعف درونی؛
در این راستا براساس اطلاعات حاصله باید این اقدامات را به عمل آورد: رسوخ در بازار، توسعهی بازار داخلی و خارجی و توسعهی محصولات جدید.
با توجه به توانمندی نمدمالی سنتی خوزستان و نتایج و یافتههایی که در این زمینه بهدستآمده و از طرفی فرآیند بازاریابی محصولات نمدی که منجر به فروش خدمت یا محصولی به مشتریان جامعهی هدف میشود، باید برای ایجاد سود برای ذینفعان کل زنجیرهی تأمین یک خدمت یا محصول، آمیزهی بازاریابی طراحی شود.
آمیزهی بازار، روشی است که در بازاریابی معاملهگرا استفاده میشود و شامل تعیین سه نیاز از محصول یا خدمت است که میتوان بهعنوان راهکار پیشنهاد داد: تولید، فروش و آموزش.
حرکت این سه عامل باید همراه هم باشد تا در بازار نتیجهبخش شود و این سه عامل، توالی زمانی ندارند. شاید دلیل اصلی نامگذاری این روش به آمیزهی بازار این است که این سه مورد کاملاً درهمآمیخته هستند و قابل تفکیک نیستند؛ بنابراین، در طراحی آمیزهی بازار موفق نمدمالی سنتی خوزستان، نخستین اصل در برقراری ارتباط این آمیزه با خواست بازار و مصرفکنندگان است که لازمهی آن، بررسی روند بازار است. همچنین حمایت سازمانهای مرتبط با حوزهی صنایع دستی، بهعنوان بخش اثرگذار در پیشبرد اهداف فوق قابل توجه است.
۱-۲- تولید
در زمینهی تولید محصولات نمدی، دو عامل مدیریت در برنامهریزی و مدیریت در تولید، باید درنظر گرفتهشوند.
۱-۲- ۱- مدیریت در برنامهریزی
برای مدیریت در برنامهریزی، داشتن برنامهی مشخص برای تولید مطابق با سفارش ضروری است. به این منظور لازم است به زیرساختهای تولید (تأمین مواد اولیه، ابزار و تأمین نیروی انسانی ماهر) توجه شده و اقدامات اصولی برای بازاریابی، بازارسازی و بازارداری صورت گیرد.
۱-۱-۱-۲- زیرساختهای تولید
الف- بهینهسازی دستگاهها و تجهیزات نمدمالی سنتی:
ب- بهبود وضعيت كارگاههای نمدمالی سنتی و فعالیتهای جانبی آنها:
پ- اصلاح ساختار مالي نامناسب نمدمالان و جلوگیری از دخالت غیرمنصفانهی عوامل واسطه و سودجو در زمينهي تأمين مواد اوليه و فروش محصولات:
ت- فراهمسازی دسترسي آسان و ارزان به مواد اوليهی نمدمالی سنتی:
ث- افزایش تعداد نمدمالان و افزایش سطح تولید روزانه در کارگاههای نمدمالی سنتی:
ج- انتقال هنر اساتید پیشکسوت نمدمالی سنتی به نسلهای جدید:
چ- برقراری قوانین صنفی و حمایت بیمهای از تولیدکنندگان محصولات نمدی:
ح- آموزشهای تکمیلی رایگان برای تولیدکنندگان محصولات نمدی:
۲-۱-۱-۲- بازارشناسی / بازراسازی/ بازارداری
برای بیان مطالب بهصورت شفاف و خلاصه، بر روی سه اصل مهم بازاریابی متمرکز میشویم که بسیار کاربردی هستند؛ این سه اصل عبارتاند از: بازارشناسی، بازارسازی و بازارداری. در واقع برای فروش محصول و ایدههای خود در بازار، باید این سه فرآیند را در نظر داشت:
بازارشناسی یعنی شناخت هر چیزی که روی موقعیت محصولات و خدمات ما در بازار تأثیرگذار است. پیشتر گفته شده که هرچه شناخت ما از بازار بیشتر باشد، به همان اندازه احتمال موفقیت ما در بازار بیشتر خواهد بود. یکی از نتایج مهم این پژوهش در رابطه با همین مسئله است که توجه به تغییر سلیقهی مصرفکننده و نیازهای بهروز بازار اهمیت زیاد دارد. بنابراین در بحث بازارشناسی، باید برای شناخت همهی عوامل مرتبط با قیمت، تنوع محصولات، بستهبندیها، رقبا، مشتریان و همچنین شناخت همهی ابزارها، روشها، راهکارها، تکنیکها و راهبردهایی که بر روی کسبوکار تأثیر میگذارد، برنامهریزی کرد.
برای بازارشناسی، اجرای اقدامات زیر ضروری است:
– در راه شناخت بازار، تولیدکنندگان محصولات نمدی و دستاندرکاران این هنر باید به شناخت بازار هدف خود بپردازند. بر این اساس، هریک از کشورها دارای سلیقهها و ایدههایی برای استفاده از محصولات نمدی هستند که شناخت این سلیقهها ضروری است. با توجه به یافتههای جدول SWOT و استراتژیهای بهدستآمده در بخش فرصتهای پیشرو، بهدستآوردن نوع نیاز همهی جوامع هدف در این قسمت لازم است.
– راهاندازی بانک اطلاعات جامع صنایع دستی؛ نبود بانک اطلاعاتی و ناآگاهی از تعداد کارگاهها و نمدمالان و فروشندگان محصولات نمدی باعث شده که نتوان برنامهریزی مشخص و معینی صورت داد. در این زمینه سازمانهای ذیربط برنامهی مشخصی را تدوین نکردهاند؛ همچنین، بهعلت نبود اتحادیهی نمدمالی سنتی نمیتوان آمار مشخصی از این رشته ارائه داد. همین امر مانعی برای شناسایی بازار است؛
– شرکت در نمایشگاههای بینالمللی در داخل و خارج کشور: این امر بازاریابی و عرضهی محصولات بهصورت زنده ازطریق تولیدکننده و صادرکننده را در معرض دید بازدیدکنندگان قرارمیدهد؛
– راهاندازی وبسایت تبلیغاتی اینترنتی؛ این امکان افزونبر بازارسازی، با ارائهی محصولات نمدی بهصورت نمایشگاه دایمی، نقش بازاریاب را نیز ایفا میکند؛
– حمایت از پژوهشهای مربوط به بازاریابی محصولات نمدی.
– حمایت و تشویق بخشهای خصوصی فعال در نمدمالی سنتی: در زمینهی باززندهسازی پایدار نمدمالی سنتی خوزستان، باید سازوکارهای مناسب برای حمایت معاونت صنایع دستی کشور از بخش خصوصی فعال در این زمینه شناسایی شده و به مرحلهی اجرا درآید. بخش خصوصی میتواند در این زمینهها فعالیت کند: سرمایهگذاری برای ایجاد بازارچههای صنایع دستی، تبیین سیاستهای فروش و صادرات محصولات، شرکت در نمایشگاههای داخلی و خارجی، راهاندازی کارگاههای آموزشی برای متقاضیان و کارآموزان، احداث کارگاههای نمدمالی سنتی، توسعهی فعالیتها و … .
– حمایت از اتحادیهها و تعاونیهای نمدمالی سنتی (درصورت تأسیس) و تقویت آنها: با پیدایش این اتحادیههای تخصصی، فعالیتهای مربوط به نمدمالی سنتی در زمینههای مختلف دارای انسجام شده و نتایج زیر حاصل میشود: با خرید محصولات تولیدی کارگاهها به قیمت مناسب و واقعی و عرضه و صادرات آنها توسط این اتحادیهها، دست واسطهها از بازار این هنرصنعت کوتاه میشود. در این شرایط، تولیدکننده سود بیشتری از فعالیت خود میبرد و انگیزهی بیشتری برای بهبود کیفیت و افزایش کمی تولید خود خواهد داشت. درصورت تأسیس چنین نهادهایی، با توجه به نوپابودن آنها، ساختار مالی این نهادها وضعیت کاملاً مطلوبی نخواهد داشت و این اتحادیهها در زمینهی پرداخت هزینههای مواد اولیه، تأمین نیروی انسانی تولید و اداری، هزینهی احداث یا اجارهی ساختمان، تبلیغات و … دارای مشکلاتی خواهند بود. برطرفکردن این مشکلات، فقط با اجرای حمایتهای دولتی امکانپذیر است.
بازارسازی بهمعنی توانایی استفادهی درست از عوامل برای رسیدن به هدف بازارداری و توانایی حضور مستمر در بازار و داشتن ارتباط دائم با مشتریان است. بهعبارتی، برای ساختن بازار و جلب مشتری نیاز به بازارسازی است.
برای بازارسازی بهمنظور بهبود وضعیت نمدمالی سنتی خوزستان، میتوان اقدامات زیر را انجام داد:
– تأسیس فروشگاههای عرضهی مستقیم محصولات در کنار کارگاههای نمدمالی سنتی. بدون شک تأسیس فروشگاه محصولات نمدی در کنار کارگاههای نمدمالی، میتواند به انگیزهای قوی برای جلوگیری از تعطیلی اغلب کارگاهها بدل شود. از اینرو، پس از باززندهسازی این هنرصنعت، بهمنظور ادامهی حیات و گسترش آن، راهاندازی فروشگاه مستقل در کنار کارگاههای تولیدی، عامل مهمی است که نباید آن را بیاهمیت دانست.
– فراهمسازی بستر مناسب برای عرضهی محصولات نمدی در نمایشگاههای داخلی و بینالمللی: برپایی نمایشگاهها و جشنوارههای صنایع دستی، در افزایش کیفیت محصولات تولیدی موثر است. همچنین حضور نمدمالان در کنار یکدیگر و درکنار هنرمندان سایر گرایشهای صنایع دستی، باعث تبادل ایدهها و بهرهگیری از توانمندیهای یکدیگر میشود. از اینرو، پس از باززندهسازی نمدمالی سنتی، واگذاری تعدادی از غرفههای این نمایشگاهها به تولیدکنندگان محصولات نمدی، گام مؤثری در زمینهی تبلیغ، شناسایی و گسترش فعالیتهای این هنرصنعت بهشمار میرود؛ زیرا استقبال مردم از محصولات ارائهشده در نمایشگاههای صنایع دستی برگزارشده، حاکی از استقبال عمومی از اینگونه محصولات است. همچنین، ایجاد نمایشگاهها و بازارچههای فروش دائمی محصولات صنایع دستی، عامل مهمی برای افزایش استقبال مردم از خرید محصولات صنایع دستی و رونق آن است. در ردیف رشتههای مختلف فعال در این مراکز، شایسته است نمدمالی سنتی و سایر رشتههای منسوخشده نیز قرار گرفته و به آنها توجه بیشتری شود. مسئلهی مهم دیگر، این است که ضمانت اجرایی اینگونه فعالیتها، در بیشتر موارد شامل پشتیبانی نهادهای دولتی و غیردولتی مرتبط برای دعوت از متقاضیان، ایجاد تسهیلات برای راهاندازی غرفهها و سایر تشویقها و حمایتها است.
– تبلیغ، بازشناسی و مدسازی محصولات نمدی در رسانههای داخلی و بینالمللی.
– جلب همکاری فروشگاههای محصولات تولیدی صنایع دستی.
– همکاری و رایزنی با تولیدکنندگان داخلی و بینالمللی پوشاک و دکوراسیون.
– الزام به بستهبندی محصولات نمدی و جلوگیری از عرضهی فلهای.
– تنوع بخشی و بهروزرسانی محصولات نمدی از نظر کاربرد.
– جلوگیری از سوءاستفادهی برخی از فروشندگان در عرضهی نمدهای ماشینی به جای محصولات نمدی.
– کاهش قیمت تمامشدهی محصولات نمدی نسبت به نمدهای ماشینی مشابه.
– پیشنهاد به ارگانهای مختلف برای استفاده از محصولات نمدی: از مديران ادارات دولتي مناطق تولید درخواست شود تا در حد توان و اختیارات خود به حمايت از جریان احيای پایدار و رونق نمدمالی سنتی بپردازند. این دسته از حمایتها میتواند موارد زیر را دربرگیرد: نمایش محصولات در بخشهای مخصوص به خود، همکاری در زمینهی تبلیغ و بازشناسی، همکاری در زمینهی تأمین اعتبارات مورد نیاز تولیدکنندگان، کمکرسانی در جهت اجرای روند آموزش، همکاری در تأمین تجهیزات و فضای کارگاهی، خریداری محصولات و … .
– معرفی نمدمالی سنتی در ردیف گرایشهای صنایع دستی کشور در هنرستانها، دانشگاههای هنر و سایر مراکز آموزشی مرتبط.
– برگزاری جشنواره یا جشنوارههایی با محوریت محصولات نمدی ایران از سوي معاونت صنايع دستي (با پوشش خبری مطلوب)، در مناطق تولید یا در سایر مناطق استان؛ بهمنظور ترغيب افراد جامعه براي استفادهی کاربردی از محصولات نمدی.
– الزام یا تشویق تورهای گردشگری مناطق نمدمالی ازسوی ادارات کل میراث فرهنگی استانها، برای گنجاندن بازدید از کارگاههای نمدمالی سنتی و فروشگاههای صنایع دستی در برنامههای تورها و همچنین معرفی این هنرصنعت در کاتالوگهای گردشگری مربوط به آن مناطق.
– تبلیغ و یادآوری محصولات و مسائل مربوط به نمدمالی سنتی در برنامهها و گفتوگوهای فرهنگی و هنری در شبکههای رادیویی و تلویزیونی استانهای محل تولید.
– کاربرد محصولات نمدی بهعنوان هديه و جایزه در مسابقات و برنامههاي تبلیغاتیِ رادیو و تلویزیون استانهای محل تولید و یا برخی از شبکههای سراسری.
– تهیه و پخش برنامههای تلویزیونی و رادیویی ویژهی صنایع دستی و گنجاندن نمدمالی سنتی در میان هنرهای مورد نظر.
– تهیه و پخش برنامهی تلویزیونی و رادیویی ویژهی صنایع دستی منسوخشده (نمدمالی سنتی نیز در این مجموعه معرفی میشود).
– تهیه و پخش فیلم مستند پیرامون نمدمالی سنتی؛ با برنامهریزی دقیق و ساختار فنی و هنری مطلوب (پیشینه، آموزش، راهکارهای باززندهسازی، چشمانداز آینده، تشویق و ترغیب افراد به سرمایهگذاری، تولید، صادرات و …).
– اختصاصدادن صفحاتی از پایگاههای اینترنتی فعال در زمینهی صنایع دستی بهمنظور معرفی صِرف نمدمالی سنتی و مسایل مربوط به آن.
– راهاندازی وبلاگها یا وبسایتهای الکترونیکی تخصصی با تمرکز بر محصولات نمدی ایران و نظارت بر آنها جهت بهروزرسانی و تنوع مطالب: گسترش روزافزون فنآوري اطلاعات و شبكههاي ارتباطي همچون اينترنت و شبکههای ارتباط جمعی مخابراتی، در سالهاي اخير باعث تحولات بسيار عظيمي در حوزههاي مختلف زندگي بشري شدهاست. اين موضوع، بهویژه در دنياي تجارت و كسبوكار از نمود بيشتري برخوردار بوده و فرصتهاي جديدي را با پيدايش پديدهاي بهنام «بازرگاني الكترونيك» فراروي همگان قرار دادهاست. پديدهاي كه شيوهی انجام فعاليتهاي بازرگاني را تغيير داده و تجارت را از حالت سنتي خود خارج نمودهاست. دليل اصلي اين امر را ميتوان تغییر ابعاد زمان و مكان در بازرگاني الكترونيك دانست كه اين موضوع خود باعث كاهش هزينههاي تجاري مختلف و افزايش بهرهوري گرديده، راز و رمز گسترش اين پديده نيز درك همین مطلب است.بازرگاني الكترونيك يعني انجام معاملات ازطريق شبكه يا خريد و فروش محصولات و خدمات از طريق فروشگاههاي اينترنتي؛ اين موارد ميتواند شامل خريد و فروش محصولات و خدمات از طريق فروشگاههاي اينترنتي، خريد و فروش عمده يا جزئی كالاها، ارائهی خدمات به مشتريان و موارد ديگر تجاري مانند تبادل كالا با كالا و راهاندازي مناقصات و مزايدات باشد. بهطور كلي ميتوان تراكنشهاي مالي، بازرگاني، اطلاعاتي و خدماتي ميان مؤسسات، خريداران و جوامع مجازي را در قالب بازرگاني الكترونيك گنجاند. از مزاياي بازرگاني الكترونيك ميتوان به اين موارد اشاره كرد: افزايش میزان فروش و درآمد، افزايش سطح رفاه مشتریان، ايجاد فرصتهاي جديد شغلي، عدم وجود محدوديت زماني در دسترسي شبانهروزي به منابع، جهانيکردن بازرگاني و برداشتن مرزها، سرمايهگذاري اينترنتی، بازرگاني بدون كاغذ، ايجاد فرصتهاي تجاري جديد براي منابع و بنگاههاي بازرگاني،كاهش هزينههاي تبليغاتی، دسترسي سريع به اطلاعات،كاهش هزينههاي سرمايهای و ايجاد رقابت در سطح بينالملل، خدمات بانكي اينترنتي و …
– ارائهی آدرس نمایشگاهها و فروشگاههای عرضهکنندهی محصولات نمدی در پایگاههای اینترنتی.
– ارائهی آمار و اطلاعات مربوط به پیشکسوتان، نمدمالان و محصولات این هنرصنعت در پایگاههای اینترنتی.
– معرفی آمار و اطلاعات مربوط به جوانب نمدمالی سنتی به شیوههای گوناگون در روزنامههای محلی و خبرنامههای داخلی وزارت میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری.
– نصب ویترین مخصوص (با جلوهی بصری بالا و حجم کم) برای نمایش محصولات و اطلاعات مربوط به معرفی نمدمالی سنتی در ادارات و نهادهای دولتی.
– توجیه نمایشگاهها و فروشگاههای صنایع دستی جهت تأکید و تمرکز بر معرفی و فروش محصولات نمدی خوزستان.
– رايزني معاونت صنایع دستی با بانکها و موسسات اعتباری مناطق تولید برای گنجاندن محصولات صنایع دستی و بهویژه محصولات نمدی در ردیف جوایز و هدایای بانکی.
بازارداری بهمعنی داشتن دید درازمدت در بازار است. یعنی بهگونهای در بازار باید عمل کنیم که انگار میخواهیم ۱۰۰ سال در بازار حضور داشته باشیم. روشها، راهکارها و امکاناتی که بهکار میگیریم باید به گونهای باشد که بتوانیم در بازار حضور مستمر و مداوم داشته باشیم. به عبارتی، برای حضور مستمر در بازار لازم است تدابیری اندیشیده شود که همیشه رضایت مشتری جلب شود.
برای بازارداری نمدمالی سنتی، میتوان به این موارد اشاره کرد:
– با فروش چند قطعه محصول نمدی، یک قطعه بهصورت رایگان به مشتری اهدا شود؛ درهنگام فروش، انواع هدایا ازجمله تقویم از آثار صنایع دستی منطقهی تولید یا بسته کوچکی از مواد اولیه یا ابزراهای ساده و … بهعنوان هدیه برای کودکان و یا نوجوانان اهدا شود.
– انواع لوحهای فشردهی تبلیغاتی پیرامون محصولات نمدی و سایر محصولات صنایع دستی و با موضوع معرفی منطقهی تولید نیز میتواند در بستهی اهدایی قرار گیرد.
۱-۲--۲- مدیریت در تولید
برای مدیریت در تولید محصولات نمدی، لازم است اقدامات زیر انجام شود:
الف- راهاندازی کارگاههای متمرکز نمدمالی سنتی برای تولید انبوه و استاندارد محصولات نمدی ازسوی نهاهای دولتی و غیردولتی مرتبط:
ب- تنوعبخشی به محصولات نمدی از نظر شکل، نقوش و کاربرد:
پ- تنوعبخشی به محصولات برمبنای شاخصهای فرهنگ و ادبیات بومی مناطق تولید و سایر مناطق کشور:
ت- ایجاد تنوع در رنگ:
ث- بهرهگیری از ایدهی مجموعهسازی در تولید:
ج- بهروزرسانی مهارتها و فنون و رعايت استانداردها در نمدمالی سنتی:
۲-۲- فروش
عامل دیگر برای توسعهی تولید در نمدمالی سنتی خوزستان، مسئلهی فروش محصولات نمدی است.
۱-۲-۲- مدیریت در روش توزیع و فروش و انتقال محصولات
در این زمینه، باید برنامهی مشخصی را در توزیع و فروش و انتقال محصولات نمدی اعمال کرد. به اینمنظور موارد زیر پیشنهاد میشود:
– اعطای نمایندگی به فروشندگان در کشورهای دیگر؛
– حضور در نمایشگاههای داخلی و خارجی؛
– ارائهی تخفیف به مناسبتهای گوناگون (نوروز، کریسمس و …)؛
– ارائهی سیستم توزیع منسجم و منظم با بستن قرارداد با بیمههای حملونقل به خارج از کشور و تعهد در ارسال محصولات در موعد مقرر در ایران؛
– فروش محصولات نمدی ازطریق تلفن و اینترنت؛
– اعتمادسازی برای مشتری از راههای مختلف ازجمله بهصورت شفاهی و ازطریق تبلیغ محصول توسط فروشنده و یا ازطریق برندسازی؛
– تنظیم قیمت تمامشدهی محصولات نمدی نسبت به محصولات ماشینی مشابه: در این راستا، راهحل اول این است که با اعمال سیاستهایی، قیمت محصولات نمدی کاهش یابد تا بازار فروش بهتری برای این کالاها تهیه شود. بدیهی است که بهترین روش برای کاهش قیمت محصولات، کاهش قیمت تمامشدهی آنها است. برای برآوردن این هدف، ارائهی تسهیلات جهت خرید عمدهی مواد اولیه، معافیتهای مالیاتی برای واردکنندگان مواد اولیه و افزایش بهرهوری در کارگاههای نمدمالی و تجهیزات آن میتواند مؤثر باشد. در کنار اجرای پیشنهادات یادشده، باید بهرهبرداری از روشهای مناسب و تأثیرگذار، فرهنگ خريد و مصرف محصولات نمدی را در کنار سایر محصولات صنايع دستي در میان افراد جامعه رایج نمود و گسترش داد. تبلیغات، برندسازی، برنامههای رسانهای و تغییر کاربرد محصولات، فاکتورهای مناسبی هستند که میتوان در این راستا از آنها کمک گرفت.
۲-۲-۲- مدیریت در تبلیغات
مدیریت در تبلیغات، از مهمترین موارد پیشنهادی است که توضیح کاربردی آن پیشتر آمد و در اینجا توضیحات بیشتری ارائه میشود:
۱-۲-۲-۲- پیشبرد فروش
در مدلهای بازاریابی، پیشبرد فروش، سومین جزء از آمیزهی بازار است. پس از اینکه محصولات نمدی تولید و قیمتگذاری شد، مرحلهی بعد شناساندن آنها به بازار است. در این جزء به مفاهیم انواع تبلیغات، برندسازی و روابط عمومی اشاره شده و طرح بازاریابی محصولات نمدی تدوین میشود.
در طراحی مدلهای پیشبرد فروش، باید این نکته را مدنظر داشت که تبلیغات، صرفاً شامل تبلیغات تلویزیونی، محیطی یا رسانهای (روزنامه و مجله) نیست. بلکه هر آنچه محصولی را در ذهن مشتری متبلور سازد و بارقهای از علاقهمندی به خرید آن را در او پدید آورد، تبلیغات محسوب میشود. همچنین، با دیدگاه توسعهی صادرات محصولات نمدی، باید راهحلهای بومی به راهحلهای ملی و بینالمللی تبدیل شود.
این نکته نیز لازم به ذکر است که پیشبرد فروش فقط با اعلان مستقیم محصول نیست و در بسیاری از موارد درحاشیهبودن محصول در طرح پیشبرد فروش تأثیر بیشتری دارد. این نکته از آن لحاظ حائز اهمیت است که محصولات نمدی تزیینی، باید در جایگاهی که در یک دکوراسیون جایگذاری شده، مورد استفاده قرار گیرند. برای نمونه، به این موارد میتوان اشاره کرد: در طراحی دکوراسیون شرکتها و ادارههای دولتی و بهخصوص سفارتخانهها، کنسولها و دفاتر رایزنی خارج از کشور (با رویکرد صادرات)، مراکز دانشگاهی، استودیوهای تلویزیونی، مراکز همایشها، شعب بانکها، فرهنگسراها و سالنهای سمینار (بهخصوص سالنهای سمیناری که در آنها رویدادهای بینالمللی مانند سفر مقامات خارجی صورتمیگیرد و در معرض توجه خبرنگاران داخلی و خارجی است) از اقلام محصولات نمدی استفاده شود.
این موضوع، بهنوعی زیبایی طرحهای محصولات نمدی و سایر صنایع دستی را در ذهن ایرانیان (و در موارد بینالمللی در ذهن سایر ملل) متبلور ساخته، در افزایش اقبال مصرفکنندگان به این محصولات تأثیر بسزایی دارد.
برگزاری جشنوارهها و نمایشگاههای صنایع دستی ایران در نقاط مختلف جهان؛ بسیاری از محصولات، مورد نیاز بازارهای زیادی در سطح کشور یا جهان هستند؛ اما به علل زیر، فروشی در این بازارها اتفاق نمیافتد:
– بازار از وجود چنین کالایی بیخبر است (این حالت تا زمانی است که بازار از محصول مطلع شود)؛
– بازار از محصول مطلع است اما شبکهی توزیعی وجود ندارد (این حالت معمولاً به درازا نمیکشد و محصول به بازار میرسد)؛
– بازار از محصول مطلع است، امکان ایجاد شبکهی توزیع هم وجود دارد؛ اما دسترسی به کالا وجود ندارد (این حالت با توجه به شرایط، ادامه پیدا کرده یا پایان مییابد).
مورد اول، از موارد عمدهای است که بازار محصول یا خدمت محدود میشود؛ راهحل خلاصه در یک جمله که نحوهی عملکردهای فراوان دارد «معرفی محصول به بازارهای جدید است» که مقولهی معرفی محصول، خود دارای روشهای زیاد است.
در سراسر جهان بازارهایی وجود دارند که صنایع دستی مختلف ایرانی برای آنها مطلوب است. دلیل آن نیز فرهنگ هنرپسند (با دید سنتی) در این کشورها است. شناسایی دقیق این کشورها و ملل باید توسط دفاتر رایزنی فرهنگی و تجاری ایران در سراسر جهان صورتگیرد و به اطلاع متصدیان امر توسعهی صادرات محصولات صنایع دستی برسد.
۲-۲-۲-۲- ایجاد برند
با توجه به اهمیت فراوان و روزافزون برند در بازار تجاری جهان (چه در تولید انبوه و چه در صنایع دستی) لازم است محصولات نمدی نیز برندهای معتبر مختلف داشته باشد تا بتواند از فواید و مزایای برند در عرصهی جهانی استفاده کند.
اصلیترین و بارزترین ویژگی استفاده از برند، شناساندن آن در ذهن مشتریان در زمان استفاده از محصول است. بدین معنی که در ذهن مشتری، تصویر محصول (با ویژگیهای جذاب فنی، کیفی و طراحی) با تصویر برند همراه شده، سپس تبلیغات برجستهسازی برند انجام میشود.
در حال حاضر، محصولاتی سنتی در کشور وجود دارد که از این ابزار مؤثر بازاریابی استفاده میکنند؛ محصولاتی مانند فرش شفقی تبریز، شیرینیهای حاج خلیفه رهبر یزد و فرش عظیمزاده تبریز.
سهم بازار مناسب موارد بالا (چه داخلی و چه خارجی)، نشاندهندهی تأثیر ایجاد برند برای محصولات صنایع دستی است. یکی از مهمترین نتایجی که برای برونرفت از وضعیت رکود، پیشنهاد و از نتایج کلیدی پژوهش هم محسوب میشود، توجه به این نکته است که چگونه برای نمدمالی سنتی خوزستان، برند ایجاد کنیم؛ بنابراین، در این راستا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
الف- با توجه به هزینههای لازم در ثبت و تبلیغات برند، لازم است تعدادی از تولیدکنندگان حول یک تعاونی گرد آیند و با ایجاد یک برند، محصولات خود را تحت آن برند تولید کنند. البته اگر تولیدکنندگانی وجود دارند که حجم تولید حداقلی لازم را دارند، میتوانند به تنهایی این اقدام بازاریابی را انجام دهند.
ب- همهی تبلیغات جاری داخلی و خارجی و فنون بازاریابی، در قالب تبلیغات برند قابل اجراست. لذا مواردی که گفته خواهد شد با مبنا قراردادن امکان تبلیغ محصولات ازطریق برند مطرح میشود. در همهی محصولات و بستهبندیها، باید عنوان یا علامت تجاری برند الصاق شود.
با توجه به نیاز به شناخت بازارهای مختلف (که لازمهی آن کسب دانش توسعهیافتهی کسبوکار و صرف هزینههای پژوهشی است) و سرمایهگذاری اولیهی میدانی که تا حصول به نتیجه، زمانبر است؛ فعالان عرصهی نمدمالی سنتی باید اطمینانهای اولیه از به ثمررسیدن فعالیت خود در عرصهی توسعهی فروش (و بهویژه صادرات) محصولات این صنایع را داشته باشند تا فارغ از نگرانیهای حاشیهای، به اصل فعالیت توسعهای خود بپردازند. حمایتهای مادی و معنوی که در حوزهی توسعهی فروش و صادرات محصولات نمدی باید در دستور کار مراجع ذیربط قرار گیرد، بهشرح زیر است:
– انجام پروژههای پژوهشی مرتبط با تولید و فروش محصولات نمدی به صورت متمرکز و با همکاری پژوهشگران دانشگاهی؛
– بررسی بازارهای بینالمللی توسط مراکز رایزنی فرهنگی و تجاری برای بررسی امکان ایجاد شبکهی توزیع مطمئن محصولات نمدی؛
– حمایت مالی از راهاندازی تعاونیهای تولید و فروش محصولات نمدی؛
– حمایت مالی از استفاده از فناوریهای نو در عرصهی تجارت الکترونیک محصولات نمدی؛
– حمایت مالی از راهاندازی مراکز آموزشی صنایع دستی؛
– بهبود تسهیلات صادرات محصولات نمدی و حمایت از راهاندازی شبکههای توزیع ثابت؛
– حمایت از تبلیغ محصولات صنایع دستی؛
اولویت استفاده از این بستههای حمایتی مالی باید در ابتدا در اختیار تعاونیها، مجامع صنفی، اتحادیهها و تولیدکنندگان مطرح صنایع دستی قرار گیرد تا تولیدکنندگان و فروشندگان خرده به سمت تجمیع فعالیتهای خود برای استفاده از این حمایتها بروند که خود این تجمیع، نتایج مطرحشده را در بخشهای مختلف این آمیزهی بازار، به همراه دارد.
۳-۲- آموزش
امروزه، پیشرفت و توسعهی کشورها، سازمانها و مؤسسههای کوچک و بزرگ، در گرو علم و دانش بشری است. افزایش علم و دانش و تغییرات پرشتاب موجب شده که سازمانها، آموزش و پرورش را در رأس برنامههای خود قرار دهند، زیرا آموزش و پرورش یکی از مهمترین عوامل توسعهی کشورها است.
زیربنای توسعهی کشورها و سازمانها، با خلاقیت و نوآوری منابع انسانی مرتبط است و با توجه به اهمیت آموزش، این مقوله هم در تولید و هم در فروش محصولات نمدی خوزستان نقش بسزایی دارد. با توجه به مطالب پیشین، میتوان پیشنهادهایی در تمام حوزههای مربوط به تولید و فروش عنوان کرد:
– آموزش در زمینهی تولید و فروش؛
– برقراری ارتباط با دانشگاهها و مؤسسات هنری در زمینهی طراحی نقوش محصولات نمدی و بهینهسازی مواد اولیه؛
– راهاندازی مدارس و مراکز هنری تخصصی در رشتهی نمدمالی سنتی؛
– آموزش استفاده از صفحات مجازی اینترنتی برای تبلیغات به تولیدکنندگان و فروشندگان؛
– آموزش آخرین پیشرفتهای تکنولوژی در زمینهی ابزار به تولیدکنندگان برای تسهیل در امر تولید؛
– آموزش راهکارهای بازاریابی، بازارسازی و بازارداری علمی به فروشندگان و تولیدکنندگان؛
– آموزش نمدمالان جوان در زمینهی طراحی در راستای حفظ اصالتها و مهارتهای فنی؛
– آموزش قوانین و مناسبات اداری با هدف حفظ حقوق تولیدکنندگان.