بررسی امکان‌سنجی احیای نمدمالی سنتی خوزستان بر اساس مدل SWOT

۱- انتخاب مدل تحلیلی SWOT برای نمدمالی سنتی خوزستان

تکنیک یا ماتریس SWOT، ابزاری برای شناخت تهدیدها و فرصت‌های موجود در محیط خارجی سازمان و بازشناسی ضعف‌ها و قوت‌های داخلی آن برای سنجش وضعیت و تدوین راهبرد برای کنترل و هدایت آن سازمان است. به‌طور اجمالی می‌توان گفت که این تکنیک، ابزاری برای تحلیل وضعیت و تدوین راهبرد است و این امور ازطریق بازشناسی و طبقه‌بندی قوت‌ها و ضعف‌های درونی سازمان؛ بازشناسی و طبقه‌بندی فرصت‌ها و تهدیدهای موجود در محیط خارج سازمان؛ تکمیل ماتریس SWOT و تدوین راهبردهای گوناگون برای هدایت سازمان در آینده صورت می‌گیرد .
از دیدگاه این مدل، استراتژی مناسب، قوت‌ها و فرصت‌ها را به حداکثر و ضعف‌ها و تهدیدها را به حداقل ممکن می‌رساند. به این‌منظور، نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها در چهار حالت کلی SO، WO، ST و WT پیوند داده می‌شوند و گزینه‌های استراتژی از میان آنها انتخاب می‌شوند. محققان، الگوهای متفاوتی را برای شناسایی همه‌ی عوامل (مؤثر و غیرمؤثر) بر فعالیت‌های یک محیط، سازمان ارائه نموده‌اند که بیشتر با عناوین تجزیه و تحلیل قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها یا SWOT به‌کار رفته‌است.
سازمان، همواره تحت‌تأثیر یک‌سری عوامل درون‌سازمانی و برون‌سازمانی است که در این‌میان، برنامه‌ریزی بلند‌مدت یا استراتژیک یک سازمان، متأثر از فرآیند تعامل آن عوامل درونی با محیط بیرونی بوده و بنابراین پیش‌بینی وضعیت آینده نقشی اساسی در فرآیند موفقیت سازمان دارد. تجزیه و تحلیل SWOT یکی از ابزارهای استراتژیک تطابق نقاط قوت و ضعف درون‌سازمانی با فرصت‌ها و تهدیدهای برون‌سازمانی است. تجزیه و تحلیل SWOT تحلیلی منظم برای شناسایی این عوامل و تدوین برنامه‌ی بلند‌مدت که بهترین تطابق بین آنها را ایجاد نماید، ارائه می‌دهد.
در این‌جا، چون نمدمالی سنتی خوزستان به‌عنوان فعالیت جمعی قلمداد می‌شود، به‌مثابه سازمانی تلقی می‌گردد که از سازمان‌های فرعی برخوردار است.
در نظریه‌های کلاسیک، سازمان (در این‌جا، نمدمالی سنتی خوزستان) به‌عنوان سیستم بسته بررسی می‌شود؛ ولی در نظریه‌های نوین، سازمان یک سیستم فنی- اجتماعی تلقی می‌شود که برای رشد و کمال بایستی همواره خود را با عوامل متغیر داخلی و خارجی سازگار و هماهنگ سازد. سیستم سازمانی دو جنبه دارد: یکی جنبه‌ی فنی که شامل وظایف تخصصی، ساختمان و ماشین‌آلات، وسایل و ابزار و تکنیک‌های تولید می‌شود و دیگر جنبه‌ی ‌اجتماعی که مشتمل بر روابط کارکنان در داخل سیستم می‌گردد. سیستم سازمان مذکور از سیستم‌های فرعی متعددی مانند روابط ناشی از نقش و مقام و روابط حاصل از محیط فیزیکی کار و تکنولوژی، تشکیل می‌شود .

معمولاً شرایطی که بر مجموعه‌ی نمدمالی سنتی خوزستان احاطه داشته و بر آن تأثیر می‌گذارند، از نظر نحوه‌ی تأثیر‌گذاری به دو دسته تقسیم می‌شوند:
۱- شرایطی که به‌طور مستقیم و از درون بر نمدمالی سنتی خوزستان تأثیر دارند؛
۲- شرایطی که در سطح کلان و از بیرون بر نمدمالی سنتی خوزستان اثر می‌گذارند.
بر همین اساس عوامل داخلی یا درونی، عواملی است که در درون نمدمالی سنتی وجود داشته و به‌طور رسمی تحت کنترل آن است.
همچنین، عوامل خارجی یا بیرونی نیز عواملی است که خارج از کنترل نمدمالی سنتی خوزستان بوده، لیکن به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم بر عملکرد آن تأثیر می‌گذارد. شناسایی و تجزیه و تحلیل هریک از عوامل داخلی و خارجی منجر به تهیه‌ی فهرست نقاط قوت و ضعف (ناشی از تجزیه و تحلیل عوامل داخلی) و فرصت‌ها و تهدیدهایی (ناشی از تجزیه و تحلیل عوامل خارجی) خواهد شد.

در این تحلیل، پرسش‌های زیر مطرح می‌شود:
– فرصت‌های محیطی نمدمالی سنتی خوزستان چه هستند؟
– با چه تهدیدهای خارجی در نمدمالی سنتی خوزستان مواجه هستیم؟
– نقاط قوت داخلی نمدمالی سنتی خوزستان چه مواردی است؟
– ضعف‌های داخلی نمدمالی سنتی خوزستان چیست؟

تجزیه و تحلیل بالا، فقط موقعیت استراتژیک را در مقطع زمانی بررسی‌شده روشن می‌سازد؛ بنابراین برای پی‌گیری روند زمانی، با توجه به این موضوع که شرایط محیطی (داخلی و خارجی) پویا بوده و مدام درحال دگرگونی است، لازم است روند تحولات مورد بررسی قرارگرفته و در مقاطع مختلف زمانی، استراتژی‌ها را استخراج نمود و به ارائه‌ی راه‌کارها و پیشنهادهای کاربردی‌تر دست یافت. به‌عبارتی، دنبال‌نمودن این روند به بررسی و پیش‌بینی حالت‌های مختلفی که ممکن است در آینده رخ دهد، کمک می‌کند.

۲- عوامل تأثیرگذار بر نمدمالی سنتی خوزستان برمبنای مدل SWOT

در مدل SWOT ، برای شناسایی و بررسی علل منسوخ‌شدن نمدمالی سنتی خوزستان، عوامل مؤثر به دو دسته‌ی عوامل بیرونی و عوامل درونی تقسیم می‌شوند:

۱-۲- عوامل بیرونی نمدمالی سنتی
این عوامل خارج از نمدمالی سنتی خوزستان بوده، بر فعالیت‌های آن تأثیر دارد؛ اما در اختیار نمدمالی سنتی نبوده، هیچ‌گونه تأثیری بر آن ندارد. هدف از بررسی محیط خارجی، تهیه‌ی فهرستی محدود از فرصت‌هایی است که می‌تواند به نمدمالی سنتی سود رسانده یا تهدیدهایی برای آن داشته باشد. عوامل بیرونی نمدمالی سنتی خوزستان خود به دو گونه است:

۱-۱-۲- فرصت‌های نمدمالی سنتی
فرصت، یک موقعیت عمده در محیط سازمان نمدمالی سنتی است. یعنی آنچه که نمدمالی سنتی را در رسیدن به اهدافش یاری می‌نماید و به‌عنوان موتور محرکه‌ای است که شتاب حرکت آن را چندین برابر می‌کند. فرصت‌ها، مطلوب نمدمالی سنتی بوده، باید کوشید تا آن را به حداکثر رسانده و از آن استفاده‌ی بهینه شود؛ پس می‌توان گفت: فرصت، پتانسیل نهفته‌ای است که بهره‌گیری از آن، نمدمالی سنتی را در جهت مثبت رشد داده و استفاده از آن مزایای قابل ملاحظه‌ای برای نمدمالی سنتی خواهد داشت. به عبارت دیگر، منفعت بالقوه‌ای است که عوامل بالفعل‌شدنش هنوز پدید نیامده‌است.
مهم‌ترین فرصت‌هایی که در نمدمالی سنتی خوزستان وجود دارد، به شرح زیر است:
– وجود گردشگر داخلی و خارجی؛
– بهره‌گیری از برند و علامت یکسان در محصولات صادراتی به‌منظور جلوگیری از سوء‌استفاده‌ی رقبای تجاری از علامت و طرح؛
– برنامه‌ریزی برای معرفی توان تولیدی و جایگاه هنری محصولات نمدی به بازارهای جدید داخلی و خارجی (بازارسازی)؛
– اشتغال‌زایی و ایجاد درآمد ارزی برای کشور؛
– استفاده از ظرفیت موجود در کشورهای همسایه (بازاریابی و فروش مناسب در کشورهای هم‌جوار)؛
– ارزش محصولات نمدی به‌عنوان هنر دستی؛

۲-۱-۲- تهدیدهای نمدمالی سنتی
تهدید، موقعیت نامطلوب عمده در محیط سازمان نمدمالی سنتی است و به‌عنوان مانعی بر سر راه آن قرار داشته و آن را از رسیدن به اهدافش باز‌می‌دارد. فرصت یا تهدید، عامل نسبی است. نمدمالی سنتی تا جایی که می‌تواند باید عوامل محدودکننده و تهدیدها را به حداقل رسانده یا آن را به فرصت و مزیت تبدیل کند. درک درست فرصت‌ها و تهدیدهای محیطی نمدمالی سنتی، به تولیدکنندگان کمک می‌کند تا برنامه‌ریزی بلندمدت نمدمالی سنتی را با بینش و فراست بهتر اتخاذ نموده، مسیر حرکت را به‌طور اثر بخش‌تر تعیین کنند. با توجه به مطلب بالا، می‌توان چنین گفت که تهدید برخلاف فرصت، عاملی است که مانع حرکت، رشد و بالندگی نمدمالی سنتی می‌شود؛ به عبارت دیگر، ضرر بالقوه‌ای است که عوامل بالفعل‌شدنش هنوز به‌وجود نیامده‌است.

مهم‌ترین تهدیدهایی که برای نمدمالی سنتی خوزستان وجود دارد، شامل موارد زیر است:
– سود کم برای تولیدکننده و فروشنده؛
– نداشتن بیمه‌ی‌ عمر و بالابودن تعرفه‌ی بیمه‌ی تأمین اجتماعی؛
– کاهش گردشگر خارجی؛
– تشدید رقابت تجاری و پیدایش رقبای جدید؛
– کاهش جمعیت استادکاران ماهر این هنرصنعت؛
– افزایش قیمت مواد اولیه؛
– نبود سیاست‌های حمایتی معاونت صنایع دستی؛
– نبود آمار و اطلاعات کافی از عوامل تولید، فروش و صادرات؛
– کاهش صادرات به کشورهای دیگر.

۲-۲- عوامل درونی نمدمالی سنتی

این عوامل در اختیار سازمان نمدمالی سنتی هستند؛ پس در عین حال که بر فعالیت‌های نمدمالی سنتی تأثیر دارند، نمدمالی سنتی نیز بر آنها تأثیر دارد. هدف از بررسی محیط درونی، تهیه‌ی فهرستی از نقاط قوت است که نمدمالی سنتی برای به‌دست آوردن شرایط بهتر، باید از آن بهره‌برداری نماید یا نقاط ضعفی که برای جلوگیری از ضرر یا کاهش سود، باید از آن اجتناب نماید. عوامل درونی نیز مانند عوامل بیرونی نمدمالی سنتی دو دسته هستند:

۱-۲-۲- نقاط قوت نمدمالی سنتی
نقطه‌ی قوت، منبع یا مهارت یا مزیت نمدمالی سنتی نسبت به رقبا و نیازهای محیطی است که نمدمالی سنتی در آن فعالیت می‌کند یا خواهد کرد. نقطه‌ی قوت، شایستگی ممتازی است که مزیت مقایسه‌ای نمدمالی سنتی را نشان می‌دهد. نقطه‌ی قوت، نقطه‌ی اتکای نمدمالی سنتی است که با استفاده از آن می‌خواهد به اهداف خود برسد. برمبنای این نقاط قوت، شاخه‌ی اجرایی را می‌توان به موتوری قدرتمند برای رشد، تغییر و نوآوری تبدیل کرد. پس نمدمالی سنتی باید این نقاط قوت را برای جامه‌ی عمل‌پوشاندن به اهداف خود به حداکثر رسانده، از آن به‌عنوان مزیتی رقابتی استفاده نماید.
نقطه‌ی قوت، موردی است که نمدمالی سنتی درصورت انجام یا داشتن آن، از امتیاز مثبت و توانایی قابل ملاحظه‌ای برخوردار خواهد شد.
مهم‌ترین نقاط قوت نمدمالی سنتی خوزستان، شامل موارد زیر است:
– قرارگرفتن در زمره‌ی هنرهای دستی؛
– استفاده از طرح‌ها و نقوش سنتی؛
– بار فرهنگی‌ محصولات نمدی؛
– کاربرد رنگ‌های گیاهی و مواد برگشت‌پذیر به طبیعت؛
– اشتغال‌زایی در بخش‌های مختلف.

۲-۲-۲- نقاط ضعف نمدمالی سنتی
نقطه‌ی ضعف، محدودیت یا کمبود در منابع مهارت‌ها و توانایی‌هایی است که مانع عملکرد اثربخش می‌شود. نقطه‌ی ضعف، عاملی درونی است که مختل‌کننده‌ی فعالیت‌های نمدمالی سنتی بوده و در رسیدن آن به اهدافش اختلال ایجاد می‌کند. پس نمدمالی سنتی، لازم است این عوامل را در حد امکان به حداقل رسانده یا درجهت رسیدن به اهدافش از آنها بهره‌برداری نماید.
نقاط ضعف‌، عواملی هستند که در نمدمالی سنتی به‌صورت عینی وجود خارجی داشته و نمدمالی سنتی به‌صورت جدی با آنها روبه‌رو است و نمی‌تواند از آنها دوری کند، بلکه باید با درکی صحیح آنها را نظارت و مهار کند.
درک صحیح نقاط قوت و نقاط ضعف اساسی، به نمدمالی سنتی کمک می‌کند تا با استفاده‌ی بهینه از قوت‌ها و به حداقل‌رساندن ضعف‌ها، با اثربخشی بیشتری به اهداف رسیده و از هدررفتن منابع و امکانات جلوگیری نماید.
نقطه‌ی ضعف، موردی است که نمدمالی سنتی درصورت انجام یا داشتن آن، دارای امتیاز منفی و ناتوانی خواهد شد.
مهم‌ترین نقاط ضعفی که در نمدمالی سنتی خوزستان وجود دارد، عبارت‌اند از:
– ناکافی‌بودن تبلیغ تجاری محصولات؛
– عدم برنامه‌ریزی برای حفظ حقوق مالکیت معنوی در طرح، نقش و علامت تجاری؛
– عدم حضور فعال فروشندگان و صادرکنندگان در نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی؛
– نبود نام تجاری برای تولیدکنندگان، فروشندگان و صادرکنندگان؛
– اطلاع‌ ناکافی از تحولات بازار، ضعف سیستم‌ اطلاع‌رسانی و ناآشنایی با بازارهای جهانی؛
– نبود تنوع و نوآوری در طرح، رنگ و نقش؛
– نبود سازوکارهای هدف‌مند و برنامه‌ریزی‌ مدون برای بازاریابی و بازارسازی و حفظ بازارهای کنونی؛
– استفاده از رنگ‌های بی‌کیفیت؛
– ناکافی‌بودن دستمزد در این حرفه؛
– نبود صنف و اتحادیه‌ی قوی در این هنرصنعت؛
– عدم نظارت و کنترل بر کیفیت تولید.

۳- تهیه‌ی چهارچوب SWOT برای نمدمالی سنتی خوزستان

با توجه به مفاهیم پایه‌ی SWOT، چهارچوب تحلیلی SWOT به‌صورت جدول زیر تهیه و تکمیل شده است.
در جدول زیر، چهارچوب کلی نقاط قوت و ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها و خلاصه سیاست‌ها و راهبرد‌های مختلف باززنده‌سازی نمدمالی سنتی خوزستان ارائه شده‌است. با استفاده از جدول زیر می‌توان الگوی کلی و کاملی از وضعیت رکود نمدمالی سنتی در خوزستان به‌دست آورد. در این جدول نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهایی آورده‌شده که برای اولویت‌بندی آن از مجموع وزن‌های داده‌شده، میانگین رتبه‌ای و درصد فراوانی‌های استخراج‌شده از مقیاس لیکرت استفاده شده‌است.
برای ساخت چهارچوب تهدیدها، فرصت‌ها، نقاط قوت و نقاط ضعف، هشت مرحله‌ی زیر انجام شده‌است:
۱- تهیه‌ی فهرست مهم‌ترین فرصت‌های موجود در محیط خارجی؛
۲- تهیه‌ی فهرست مهم‌ترین تهدیدهای موجود در محیط خارجی؛
۳- تهیه‌ی فهرست مهم‌ترین نقاط قوت داخلی؛
۴- تهیه‌ی فهرست مهم‌ترین نقاط ضعف داخلی؛
۵- مقایسه‌ی نقاط قوت داخلی و فرصت‌های خارجی و درج نتیجه در خانه‌ی مربوط در گروه استراتژی‌های S-O؛
۶- مقایسه‌ی نقاط ضعف داخلی با فرصت‌های موجود در خارج و درج نتیجه در گروه استراتژی‌های W-O؛
۷- مقایسه‌ی نقاط قوت داخلی با تهدیدهای خارجی و درج نتیجه در گروه استراتژی‌های S-T؛
۸- مقایسه‌ی نقاط ضعف داخلی با تهدیدهای خارجی و درج نتیجه در گروه استراتژی‌های W-T .
به‌طور کلی، چهارچوب تحلیل SWOT در این مطالعه به‌صورت زیر است:

در این جدول:
– S مخفف Strength به‌معنی نقطه‌ی قوت است؛
– W مخفف Weaknees به‌معنی نقطه‌ی ضعف است؛
– O مخفف Opportunity به‌معنی فرصت است؛
– T مخفف Threat به‌معنی تهدید است.

006-namad

۴- تدوین راهبردهای حاصل از ماتریس SWOT

ماتریس SWOT ، امکان تدوین چهار انتخاب یا راهبرد متفاوت را فراهم می‌کند. البته در جریان عمل، برخی از راهبردها با یکدیگر هم‌پوشانی داشته یا به‌طور هم‌زمان و هماهنگ با یکدیگر به اجرا درمی‌آید؛ درواقع، برحسب وضعیت سیستم، چهار دسته راهبرد را که از نظر درجه‌ی کنش‌گری متفاوت است، می‌توان تدوین کرد. به‌طور اختصار درباره‌ی نواحی چهارگانه‌ی ‌جدول ۴-۱، موارد زیر قابل ذکر است:

۱-۴- استراتژی‌های S-O یا ناحیه ۱
راهبردهای حداکثر استفاده از فرصت‌های محیطی با به‌کارگیری نقاط قوت سازمان در اجرای استراتژی‌ S-O؛ سازمان با استفاده از نقاط قوت درونی می‌کوشد تا از فرصت‌های بیرونی حداکثر بهره‌برداری را نماید. هر سازمانی علاقه‌مند است که همیشه در این موقعیت قرار داشته باشد تا بتواند با بهره‌گیری از نقاط قوت درونی از فرصت‌ها و رویدادهای خارجی حداکثر استفاده را بنماید (معمولاً برای رسیدن به چنین موقعیتی تلاش می‌شود در زنجیره‌ی ارزش دارایی‌ها، دارایی‌های پایه‌ی خود را تبدیل به شایستگی کلیدی و درنتیجه مزیت رقابتی نماید). هر سازمانی خواهان وضعیتی است که قادر باشد هم‌زمان نقاط قوت و فرصت‌های خود را به حداکثر برساند. برخلاف راهبرد دفاعی که راه‌حلی واکنشی است، راهبرد تهاجمی یک راه‌حل کنشگر است؛ در چنین وضعیتی سازمان با استفاده از نقاط قوت خویش برای گسترش بازار تولیدات و خدمات خود گام برمی‌دارد .
به‌عنوان نمونه، برای عملیاتی‌کردن این راهبرد در حوزه‌ی نمدمالی سنتی خوزستان، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
 تولید محصولات نمدی مطابق با نیاز بازار و مشتریان؛
 تشویق صادرکنندگان محصولات نمدی به حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی و تبلیغ و بازاریابی بین‌المللی؛
 اعطای تسهیلات صادراتی به صادرکنندگان محصولات نمدی با هدف بهبود روش‌های تبلیغ و بازاریابی جهانی محصولات؛
 بهبود و یکپارچه‌سازی سیستم مدیریت بازاریابی و صادرات محصولات نمدی، استفاده از برند اختصاصی در بازارها و دفاع از حقوق مالکیت معنوی آن؛
 شناسایی ارزش و جایگاه هنری محصولات نمدی با استفاده از ابزارها، روش‌های تبلیغاتی و بازاریابی نوین؛
 برگزاری همایش‌ها و سمینارهای علمی و تخصصی و بازرگانی محصولات نمدی؛
 معرفی نمدمالی سنتی و تولیدات متفرقه‌ی آن به‌عنوان یادگار گردشگری مناطق تولید و استفاده از ظرفیت‌های آژانس‌های گردشگری بین‌المللی در این زمینه.

۲-۴- استراتژی‌های W-O یا ناحیه ۲
این استراتژی‌ها، راهبردهای استفاده از مزیت‌های بالقوه‌ی نهفته در فرصت‌های محیطی، برای جبران نقاط ضعف موجود در سازمان است یا این‌که سازمان از این مزیت‌ها استفاده کند. در استراتژی W-O گاهی در خارج از محیط، فرصت‌های بسیار مناسبی وجود دارد، ولی محیط به‌علت داشتن ضعف درونی نمی‌تواند از این فرصت‌ها بهره‌برداری کند. راهبرد انطباقی یا راهبرد حداقل- حداکثری، تلاش دارد تا با کاستن از ضعف‌ها، حداکثر استفاده را از فرصت‌های موجود ببرد. یک سازمان ممکن است در محیط خارجی خود متوجه وجود فرصت‌هایی شود، ولی به‌واسطه‌ی ضعف‌های سازمانی خود قادر به بهره‌برداری از آن نباشد. در چنین شرایطی، اتخاذ راهبرد انطباقی می‌تواند امکان استفاده از فرصت را فراهم آورد.
از میان راهبردهای عمده در نمدمالی سنتی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
 استفاده از مراکز و نهادهای تبلیغاتی و بازاریابی معتبر برای شناسایی ارزش و جایگاه محصولات نمدی؛
 ایجاد مراکز پژوهش‌های نوآوری به‌روز و نوین در تولید و بازاریابی محصولات نمدی و حمایت مالی از پژوهش‌های در این زمینه؛
 گردآوری اطلاعات کلیه‌ی طرح‌های محصولات نمدی و ثبت آن و ارسال نام و برند منحصر‌به‌فرد به دفتر مالکیت معنوی؛
 شناسایی سلیقه‌ها و نیازهای بازار (طرح، رنگ، اندازه و …)، تطابق تولید با سلیقه‌ی مصرف‌کننده و استفاده از رویکرد مشتری‌مداری در تولید و صادرات.
 ایجاد سازوکارهای هدف‌مند و برنامه‌ریزی‌ مدون برای بازاریابی، بازارسازی و حفظ بازارهای کنونی و استفاده از ظرفیت‌های موجود در کشورهای هم‌جوار (بازاریابی مناسب در کشورهای هم‌جوار)؛
 برنامه‌ریزی جهت حفظ حقوق مالکیت معنوی در نمدمالی سنتی (طرح، نقش و علایم تجاری) و بهره‌گیری از برند و علایم یکسان در محصولات صادراتی به‌منظور جلوگیری از سوءاستفاده رقبای تجاری از علامت و طرح؛

۳-۴- استراتژی‌های S-T یا ناحیه ۳
راهبردهای استفاده از نقاط قوت، برای جلوگیری از مواجهه با تهدیدهای سازمان است. هر سازمانی در اجرای استراتژی‌ S-T می‌کوشد تا با استفاده از نقاط قوت داخلی خود برای جلوگیری از تأثیر منفی تهدیدهای خارجی سازوکارهایی را درپیش گیرد یا تهدیدها را از بین ببرد. این راهبرد برپایه‌ی بهره‌گیری از نقاط قوت سازمان برای مقابله با تهدیدها تدوین می‌شود و هدف آن به حداکثررساندن نقاط قوت و به حداقل‌رساندن تهدیدها است. با وجود این، چون تجارب گذشته نشان‌داده که کاربرد نابه‌جای قدرت می‌تواند نتایج نامطلوب به‌بار آورد، هیچ سازمانی نباید به‌طور ناسنجیده از قدرت خود برای رفع تهدیدها استفاده کند.
موارد پیشنهادی زیر، می‌تواند مثال‌هایی برای این راهبرد باشد:
 معرفی نمدمالی سنتی به‌عنوان جزئی از جاذبه‌ی گردشگری مناطق نمدمالی خوزستان؛
 حراست از طرح و نقش‌های محصولات نمدی و جلوگیری از کپی‌برداری رقبا و دفاع از نام محصولات نمدی؛
 تربیت کارشناسان و مدیران بازاریابی صادراتی و تخصصی محصولات نمدی؛

۴-۴- استراتژی‌های W-T یا ناحیه ۴
این راهبردها برای به حداقل‌رساندن زیان‌های ناشی از تهدیدها و نقاط ضعف است. هدف سازمان در اجرای استراتژی‌های W-T، کاهش نقاط ضعف داخلی و پرهیز از تهدیدهای ناشی از محیط خارجی است. سازمانی که بیشترین عواملش در این خانه متمرکز باشد، وضعیت مناسبی نداشته و در موضع مخاطره‌آمیزی قرار خواهدگرفت. در چنین حالتی، برای نمونه در یک سازمان، استراتژی‌های مختلفی ازقبیل واگذاری، کاهش عملیات و … را برمی‌گزیند و در هرصورت، سازمان سعی می‌کند از چنین وضعیتی پرهیز کند. هدف کلی راهبرد دفاعی یا حداقل، کاهش ضعف‌های سازمان برای کاستن و خنثی‌سازی تهدیدها است.
برای نمونه، می‌توان در این زمینه از راهبردهای زیر استفاده کرد:
 شناخت روش‌های بازاریابی و قیمت‌گذاری رقبا در بازارها؛ آشناسازی صادرکنندگان با روش‌های علمی و نوین صادرات، بازاریابی بین‌المللی و تجارت الکترونیک و تربیت نیروهای کارآمد و متخصص و مسلط به اصول و قواعد بازار؛
 حمایت از صادرکنندگان و ارائه‌ی تشویق‌های صادراتی برای بهبود سیستم تبلیغ و بازاریابی محصولات نمدی.

۵- تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر نمدمالی سنتی خوزستان بر اساس مدل SWOT

برای تهیه و ساخت جدولی از عوامل SWOT و چگونگی تأثیرگذاری آن بر کارکردهای نمدمالی سنتی خوزستان و تحلیل آن، مراحل زیر انجام گرفته‌است:


۱-۵- طراحی جدول EFE
در جدول زیر در ستون اول (فرصت‌ها و تهدیدها)، از مهم‌ترین فرصت‌ها و تهدیدهای نمدمالی سنتی خوزستان، نام برده شده‌است.
در ستون دوم (وزن)، به هریک از این عوامل و براساس اثر احتمالی آنها بر موقعیت استراتژیک فعلی نمدمالی سنتی (براساس نتایج یافته‌های حاصل از شناخت و تجزیه و تحلیل وضع موجود)، وزنی از ۱ (مهم‌ترین) تا صفر (بی‌اهمیت‌ترین) داده‌ شد. هرچه وزن بیشتر باشد، تأثیر بر موقعیت کنونی و آینده‌ی نمدمالی سنتی بیشتر خواهد بود (جمع ستون دوم، بدون توجه به تعداد عوامل ستون اول است).
در ستون سوم (درجه‌بندی)، به هر عامل و براساس اهمیت و موقعیت کنونی نمدمالی سنتی به آن عامل خاص، امتیازی از ۴ (بسیار خوب) تا ۱ (ضعیف)، (براساس نتایج یافته‌های حاصل از شناخت و تجزیه و تحلیل وضع موجود) داده‌ شد. این درجه‌بندی نشان می‌دهد که نمدمالی سنتی خوزستان، چگونه به هریک از عوامل خارجی پاسخ می‌دهد.
در ستون چهارم (امتیاز وزنی)، وزن را در درجه‌ی هر عامل (ستون دوم ضرب در ستون سوم) ضرب کرده‌ و امتیاز وزنی آن به‌دست آمده‌است.
مجموع امتیاز وزنی ۴ به معنی این است که واکنش عالی بوده و مجموع امتیاز وزنی ۱ بدین معنی است که واکنش بسیار ضعیف است؛ به عبارت دیگر، امتیاز وزنی ۴ نشان می‌دهد که نمدمالی سنتی خوزستان در میان سازمان‌های مشابه دارای موقعیتی برجسته است و نشان‌دهنده‌ی واکنش عالی نمدمالی سنتی در استفاده از فرصت‌ها و به حداقل‌رساندن اثر تهدیدها است.
تعبیر هریک از امتیازهای وزنی می‌تواند بدین ترتیب باشد:
۱- تهدید جدی (واکنش خیلی بد یا تهدید کامل): ۱ امتیاز؛
۲- تهدید قابل اعتنا (واکنش بد و منفی یا تهدید نسبی): ۲ امتیاز؛
۳- فرصت قابل اعتنا (واکنش خوب یا فرصت نسبی): ۳ امتیاز؛
۴- فرصت طلایی (واکنش بسیار عالی یا فرصت کامل): ۴ امتیاز.

نتایج تجزیه و تحلیل عوامل بیرونی نمدمالی سنتی خوزستان (فرصت‌ها و تهدیدها)

 

۲– طراحی جدول IFE
پس از شناسایی عوامل درونی، نقاط قوت و ضعف نمدمالی سنتی خوزستان را مشخص نموده، نخست نقاط قوت و سپس نقاط ضعف فهرست شده‌اند. به هر عامل، ضریب وزنی بین صفر (بی‌اهمیت) تا ۱ (بسیار مهم) اختصاص داده‌ شد. در این‌جا نیز از نرمالیزه‌کردن برای وزن‌دهی استفاده شد که در آن، جمع ضرایب وزنی اختصاص‌داده‌شده، باید مساوی یک IFE شود. برای تعیین وزن هریک از عوامل و تصمیم‌گیری پیرامون عوامل بااهمیت‌تری که خوب است در جدول بیاید، از نظر کارشناسان بهره‌برداری شده و سپس وزن عوامل بااهمیت‌تر بین صفر تا ۱ نرمالیزه شد.
وضع موجود هر عامل با امتیازی بین ۱ تا ۴ با توجه به محور ذیل مشخص شد. همان‌گونه که در شکل زیر نشان داده‌شده، نقاط ضعف فقط امتیاز ۱ یا ۲ را دریافت نموده است. نقاط قوت نیز فقط نمره‌های ۳ و ۴ را به خود اختصاص داده است.

فاکتورهای بیان‌کننده‌ی وضع موجود نمدمالی سنتی

امتیاز وزن‌دار هر عامل محاسبه شد. بدین منظور امتیاز هر ردیف از عوامل درون‌سازمانی در وزن‌ نرمالیزه‌شده‌ی آن ضرب و در یک ستون جدید درج شد.
جمع امتیازهای وزن‌دار محاسبه شد که حداقل ۱ و حداکثر ۴ می‌باشد و میانگین آنها ۵/۲ است. اگر نمره‌ی نهایی سازمان کمتر از ۵/۲ باشد، یعنی سازمان از نظر عوامل داخلی، دارای ضعف است و اگر نمره‌ی نهایی بیشتر از ۵/۲ باشد، بیان‌گر این است که سازمان از نظر عوامل درونی دارای قوت است .

نتایج تجزیه و تحلیل عوامل درونی نمدمالی سنتی (نقاط قوت و ضعف)

Scroll to Top